Nasze stopy – jak dobrać idealne buty

Bez względu na jakość, rodzaj czy markę butów do biegania, przy wyborze najważniejsza jest konstrukcja twojej nogi i stopy. To właśnie do nich mają się dopasować buty. Poniżej kilka faktów, które ułatwią wybór.

 
Powrót
 

Pronacja
      Podczas wykonywania kroku Twoja stopa wykonuje dwa obroty: do przodu (z pięty na palce) i z zewnątrz do wewnątrz. Ten ostatni obrót to tzw. pronacja, zwana też nawracaniem.

Sklepienie
Sklepienie stopy to środkowa, wewnętrzna część podeszwy stopy, która jest nieco uniesiona. Wysokość tego uniesienia jest zwana wysokością sklepienia. Wysokość sklepienia stopy łączy się z jej pronacją, to znaczy:

  • niskie sklepienie z reguły łączy się z dużą pronacją,
  • średnie sklepienie - ze średnią pronacją,
  • wysokie sklepienie - z małą pronacją zwaną też supinacją (odwróceniem).

Test Wodny
Pomoże ci sprawdzić jakiego typu jest twoja stopa. Aby go wykonać, zamocz stopę w wodzie i postaw w miejscu, w którym pozostawi wyraźny odcisk. Oto możliwe wyniki testu:

  • odcisk praktycznie całej stopy - niskie sklepienie - duża pronacja;
  • odcisk pięty i przedniej części stopy połączone pasem szerokości około połowy szerokości stopy - średnie sklepienie - średnia pronacja;
  • odcisk pięty i przedniej części stopy połączone cieniutkim paskiem lub nie połączone wogóle - wysokie sklepienie - mała pronacja.

 

 

Dobieranie butów
      Odpowiednio dobrany but zmniejsza ryzyko kontuzji poprzez zmniejszenie niepotrzebnych naprężeń powstających w stopie i nodze podczas biegu. Poza dobraniem typu buta (trzymający, amortyzujący, neutralny) i jego funkcji (treningowy, terenowy, wyścigowy)  pamiętaj, że najważniejsze jest dobranie takiego modelu który pasuje do twojej stopy i w którym jest Ci wygodnie. To, który but jest lepiej dopasowany, zależy od modelowego kształtu stopy zastosowanego do produkcji. Przymierz kilka różnych modeli (najlepiej różnych producentów) a zobaczysz jak mocno mogą się od siebie różnić!
Zanim jednak zaczniesz poszukiwać najwygodniejszego modelu, ogranicz swój wybór według poniższych kryteriów:
Jeżeli masz niskie sklepienie (płaskie stopy) - prawdopodobnie masz nadmierną pronację i nieodpowiednie buty mogą spowodować powstanie naprężeń w stopie lub nodze które doprowadzą do kontuzji:

  • Optymalny kształt buta: prosty lub lekko zakrzywiony;
  • Optymalny typ: buty trzymające (motion control) lub sztywne neutralne (stability);
  • Raczej niepożądane są buty terenowe (trail) - z powodu małej sztywności, wysoce niepożądane są buty lekkie i wyścigowe.

Jeżeli masz średnie sklepienie - Twoja pronacja jest w normie, a mechanika biegu prawdopodobnie poprawna. Potrzebujesz butów neutralnych.

  • Optymalny kształt buta: lekko zakrzywiony;
  • Optymalny typ: buty neutralne (stability);

Jeżeli masz wysokie sklepienie - prawdopodobnie Twoja pronacja jest zbyt mała. Powoduje to usztywnienie stopy i nieefektywne tłumienie wibracji. Potrzebujesz butów, które będą dobrze amortyzować wstrząsy i zachęcać stopę do zwiększenia nawracania (pronacji).

  • Optymalny kształt buta: zakrzywiony;
  • Optymalny typ: buty amortyzujące (cushioned);
  • Trzymaj się z daleka od butów trzymających.

Jeśli stosujesz wkładki ortopedyczne, optymalnym wyborem będą buty trzymające.
Pamiętaj: dobry but nie zakłóca specyfiki ruchu stopy lecz z nią współpracuje. Wybór takiego buta może nie być łatwy. Jeśli masz taką możliwość albo nie możesz zdecydować się samodzielnie - spróbuj poradzić się lekarza sportowego (ortopedy).

 

Kupowanie i przymierzanie

Kilka sugestii dotyczących wycieczki do sklepu i zakupu:

  • Kupuj buty dobrej jakości i uznanej firmy, ale niekoniecznie od razu najdroższe. Zacznij raczej od "środkowej" oferty.
  • Wybierz się do sklepu po południu lub wieczorem, najlepiej po bieganiu, kiedy Twoje stopy są największe.
  • Jeśli trafisz na sprzedawcę - profesjonalistę, powiedz mu:
    • ile możesz wydać,
    • jaka jest twoja pronacja,
    • ile biegasz,
    • czy i jakie miałeś ostatnio kontuzje,
    • jaki jest Twój obecny cel (np. maraton, bieganie dla przyjemności po lesie),
    • pokaż mu swoje poprzednie buty do biegania.
  • Przymierzaj buty na obie nogi (Twoje stopy nie są jednakowe) i oba buty (też nie zawsze są jednakowe) na skarpety w których zwykle biegasz.
  • Próbuj różnych modeli różnych firm i nie spiesz się.
  • Długość butów powinna być tak dobrana, by przed palcami w bucie było trochę wolnego miejsca (aby można było nimi poruszyć). Istotna jest także szerokość - za wąskie buty blokują krążenie i zmniejszają stabilność, zaś za szerokie powodują przesuwanie się stopy w bucie i związane z tym urazy.

Buty nie są wieczne
      Buty mają to do siebie, że się zużywają i chociaż nowoczesny but sportowy może długo wyglądać dobrze, to zmęczenie materiału powoduje utratę własności buta biegowego. Porządnej jakości wyrób wytrzymuje 700-900 km biegania, czyli około 5 miesięcy treningu biegacza robiącego średnio 40 km na tydzień. Po tym czasie nadaje się do wymiany. Wkładki starzeją się szybciej niż buty, dlatego lepiej zmieniać je częściej. Można je dostać w sklepach firmowych producenta butów, lub kupić wkładki firm specjalistycznych.
Wiele osób namawia do trzymania się jednego modelu, jeśli już znajdziesz ten, który Ci pasuje. Jest to dosć rozsądne, bowiem nie naraża Cię na kontuzje, przynajmniej do czasu wstrzymania bądź zmiany w produkcji Twego faworyta. Niestety my, biegacze, jesteśmy mniejszością i zmiany są nieuniknionym efektem dyktatury "szarego" klienta znudzonego tymi samymi kolorami. Ale mają one też swoje zalety - przecież nie możesz wiedzieć czy nie ma lepszego modelu niż Twój ulubiony...

Rotacja
      Rotacja to używania kilku par butów biegowych równocześnie. Daje możliwość bezproblemowego przejścia z jednej pary butów do drugiej. Dopóki Twoje obecne buty nie są zbyt stare (mają nie więcej niż 300 km przebiegu - lepiej nie biegać na zmianę w zupełnie nowych i zupełnie starych butach) zacznij biegać na zmianę w nich i w nowych. W ten sposób zaadaptujesz stopy do nowego obuwia.
Dzięki rotacji możesz też stosować różne buty do różnych celów (trening szybki, wolny, bieg w terenie, w mieście). Bieganie w dwóch (lub więcej) parach butów na zmianę wychodzi na pewno na dobre butom: mają czas żeby dokładnie wyschnąć i mogą "odpocząć" (według danych producentów tworzywa stosowane w butach wracają do równowagi po okrasie od 6 do 48 godzin).

DBAJ O SWOJE BUTY
      A będą Ci lepiej służyć. Trzymaj je w chłodnym, suchym miejscu (ogrzewanie niszczy buty z tworzyw sztucznych roztapiając kleje i zmieniając rozmiar buta). Nie susz ich na grzejniku ani na słońcu. Najlepiej suszyć buty rozsznurowując je, rozchylając i wysuwając język. Dodatkowo można włożyć do środka absorbujący wilgoć papier.
Aby zapobiec rozwojowi grzybów i brzydkiego zapachu możesz stosować kosmetyki (spray'e i proszki) dostępne w sklepach z obuwiem sportowym.
Stosuj się do wskazówek producenta.

 

Artykuł dzięki uprzejmości autorów portalu bieganie.pl.